,,Gambit hetmański” - Robert Foryś - recenzja

Książka Roberta Forysia ,,Gambit hetmański” to chyba najciekawsza powieść historyczna, jaką przeczytałam. Tytuł nawiązuje do początkowej fazy gry w szachy i świetnie oddaje treść książki. Wszyscy bohaterowie prowadzą grę pełną intryg i przemyślanych podstępów, aby wygrać, a tym samym osiągnąć lub utrzymać władzę i bogactwo. Najważniejszymi graczami są kobiety, które mimo, że pozostawały w cieniu, dzierżyły faktyczną władzę.
         

Utwór opowiada o czasach panowania Michała Korybuta, króla Polski panującego przed Janem Sobieskim, który to w tym czasie jest hetmanem wielkim koronnym. Żona Sobieskiego – Marysieńka jest francuską agentką, chcącą wprowadzić na polski tron kandydata z Francji. Razem ze swoją służącą oraz przyjaciółką – Charlottą są gotowe na naprawdę wszystko, aby osiągnąć cel. Ich przeciwniczkami są matka oraz żona obecnego króla,  starające się utrzymać swoją pozycję. Król jest coraz słabszy, Polsce zagrażają Turcy i grozi wojna domowa. Co z tego wyniknie?
         

No cóż, co z tego wynikło, niestety, wiedziałam już przed sięgnięciem po książkę, ale mimo wszystko i tak trzymała w napięciu, a ja jej  nie czytałam, tylko pochłaniałam. Jest naprawdę gruba (ma ponad 1000 stron), a jednak przeczytałam ją bardzo szybko, bo wczytywałam się w nią do późna w nocy. Podobało mi się to, że autor każdej postaci nadał własny, ciekawy charakter. Główne bohaterki były silnymi osobowościami, dzięki nim wciąż coś się działo. Postacie Marysieńki i Charlotty były bardzo dobrze dopracowane, mogliśmy też poznać ich historie, które je ukształtowały. Były one przekazywane, jako wspomnienia bohaterek, który to zabieg ja osobiście bardzo lubię. Możemy się dużo o nich dowiedzieć, bez tego zagubienia, które towarzyszy nam na początku. Znamy już zarys fabuły i przypomina mi to prawdziwe życie, w którym często dopiero po jakimś czasie poznajemy wydarzenia, które wydarzyły się wcześniej.
         

W książce mamy wspaniale opisaną rzeczywistość Polski XVII w. Poznajemy życie na dworze królewskim, życie magnatów, pełne tajemnic, przepychu i bardzo barwne, ale także życie zwykłych ludzi, którzy cierpią przez decyzje najważniejszych ludzi w państwie. Dowiadujemy się o przebiegu bitew, cierpieniu zwykłych poddanych. Główne bohaterki nie tylko spiskują w pałacach, ale też mieszkają w ubogich domostwach, poznając zmartwienia innych, na własnej skórze odczuwają piekło wojny.
         

Oprócz tego, że ciekawa, powieść jest bardzo brutalna. Autor nie szczędzi opisów walk, tortur, cierpień, czy poświęceń z własnego ciała. Dla mnie lektura była nimi zbyt przesycona, zbyt szczegółowa np. sceny bitew, w których dokładnie podane zostały wszystkie obrażenia takie jak wybijanie oczu. Ale co kto lubi.
         

Rzeczą, która mnie bardzo śmieszyła, były różne nawiązania do współczesnej sytuacji politycznej, cech rządzących w dzisiejszej Polsce. Śmieszyły raczej w niezbyt pozytywnym sensie, ale było ich niewiele, więc szczególnie nie przeszkadzały.
         

Podsumowując, książkę gorąco polecam, ale radzę się za nią wziąć nie jako lekturę do poduszki, ale poświęcić na to np. cały weekend, ponieważ od samego początku bardzo wciąga. Ostrzegam,  że nie jest dla osób o słabych nerwach, zwłaszcza z bogata wyobraźnią. Powieść na długo zapada w pamięć i zapewnia mnóstwo emocji. Jest świetna zarówno dla lubiących powieści historyczne, jak i poszukujących porywającej fabuły. W moim własnym rankingu książek na pewno jest w pierwszej piętnastce,  a może i nawet dziesiątce, więc zdecydowanie warto przeczytać.

Nikana, 15 lat

Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Otwarte.